အရွင္ဦး၀ိစာရ၏ ငယ္မည္မွာ ေမာင္လွေက်ာ္ျဖစ္သည္။ေအာက္ခ်င္းတြင္းစီရင္စု ေခ်ာင္းဦးျမိဳ႔နယ္၊သလႅာ၀တီျမစ္ကမ္းေျခ ကမ္းနိမ္႔ရြာ အဘဦးျပား အမိေဒၚဇလပ္တို႔မွ သကၠရာဇ္ ၁၂၅၀ျပည္႔ႏွစ္ ေနွာင္းတန္းခူးလျပည္႔ေက်ာ္ ၈ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္
ဖြားျမင္သည္။အသက္၂၃နွစ္အရြယ္တြင္ ရဟန္းေဘာင္သို႔၀င္ခဲ႔သည္။၁၂၈၂-၈၃ခုႏွစ္တြင္ နိုင္ငံေရးဓမၼကထိကပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္၍ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္သို႔သြားကာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓတ္တက္ၾကြစာျဖင္႔ တရားေဟာၾကားခဲ႔သည္။၁၂၈၅ခုနစ္တြင္ အိႏၵယသို႔ႏွစ္
ႏွစ္တိုင္တိုင္ သီတင္းသံုးေနထိုင္ခဲ႔သည္။
နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ အရွင္ဦး၀ိစာရသည္ သာယာ၀တီစီရင္စု၊သာရေ၀ါတိုက္နယ္၊ဓေနာ္ေညာင္ကုန္းတရားပြဲတြင္ ပုပ္မ၁၄၄ ထုတ္ျပန္ျခင္းကို ဆန္႔က်င္၍ ေဟာေျပာမွဳေၾကာင္႔ ၂-၁၁-၁၂၈၆ခုနစ္တြင္ ပုပ္မ၁၈၈ျဖင္႔ အလုပ္မ၇ွိ ေထာင္ဒဏ္၂လခ်
မွတ္ျခင္းခံခဲ႔ရသည္။ေထာင္မွလြတ္သည္႔ ၁-၁-၁၂၈၇ခုနစ္တြင္ ျပန္လည္ဖန္းဆီးလိုက္ျပီးေနာက္ ပုပ္မ၁၂၄-က အရအစိုးရအားအၾကည္ညိုပ်က္ေအာင္ ေဟာေျပာမွဳေၾကာင္႔ ၃၁-၅-၁၂၈၇ခုနစ္တြင္ ဒုတိယအၾကိမ္ ေထာင္ဒဏ္တစ္ႏွစ္ကိုးလ အျပစ္ေပးခံရျပန္
သည္။
အရွင္ဦး၀ိစာရသည္ ေထာင္အတြင္း၌ သကၤန္း၀တ္ရံုခြင္႔ သိမ္၀င္ဥပုလ္ျပဳခြင္႔ႏွင္႔ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင္႔ထိုက္တန္ေသာ အဆင္႔အတန္းစီစဥ္ထားေပးရန္ အခြင္႔အေရးမရရွိသျဖင္႔ အၾကိမ္ၾကိမ္အစာငတ္ခံကာ ဆႏၵျပေရးဆိုခဲ႔ရာ အရူးေထာင္သို႔ပို႔၍ အမ်ိဳးမ်ိဳး
ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ အရိုက္အႏွက္ခံခဲ႔ရသည္။မည္သို႔ပင္ ေစာ္ကားရိုက္ႏွက္ေစကာမူ ဦး၀ိစာရသည္ သာသနာ႔အခြင္႔အေရးမ်ား မရသမ်ွကာလပတ္လံုး ဆြမ္းလည္းလံုး၀ဘုဥ္းမေပး ေထာင္အ၀တ္စားကိုလည္းလံုး၀မ၀တ္ သကၤန္းၾကိဳးကိုသာေခါင္းတြင္စည္းကာ
ဗလာအတိုင္းေနေလသည္။ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ အဟာရခ်ိဳ႔တဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔ ျပင္းထန္ေသာ ေ၀ဒနာကို ခံစားရသည္။အသက္အႏၱရယ္ကိုထိခိုက္မည္စိုးရိမ္၍ ႏွေခါင္းမွလည္ေကာင္း စအိုေပါက္မွလည္ေကာင္း ၾကက္ဥ၊ႏြားနို႔၊ဂလူးကိုစ္႔ စသည္႔အေရမ်ား အတင္း
သြတ္သြင္းခဲ႔ေသာ္လည္း လံုး၀လက္မခံေပ။အာဇာနည္ပီပီ ဇြဲမာန္အျပည္႔ျဖင္႔ ဒုကၡေ၀ဒနာကို ဆက္လက္ခံျမဲခံေနေတာ႔သည္။
ေနာက္ နယ္ခ်ဲ႔ အဂၤလိပ္တို႔လည္း လက္ေလ်ာ႔ကာ ဦး၀ိစာရအား ဘဂၤလားျပည္နယ္"ေမဒနီ"အက်ဥ္းေထာင္သို႔ပို႔၍ ေနာက္ဆံုး၌ သကၤန္း၀တ္ရံုခြင္႔ျပဳခဲ႔ေလသည္။ဒုတ္ယအၾကိမ္ေျမာက္ ေထာင္မွလြတ္ျပီးေနာက္ တဖန္၁၅-၃-၁၂၈၉ခုနစ္တြင္ ဟံသာ၀တီ
စီရင္စု၊ဖရံုကန္ရြာ၊၀ံသာနုအစည္းအေ၀းပြဲတြင္ ေဟာေျပာခ်က္အရ ပုပ္မ၁၂၄-ကအရ အစိုးရအားအၾကည္ညိဳပ်က္ေစသည္ဟူေသာ စြဲခ်က္ႏွင္႔ပင္ အလုပ္ၾကမ္းေထာင္ဒဏ္၆ႏွစ္ ခ်မွတ္အျပစ္ေပးခံရျပန္သည္။ဤသို႔ အစီအစဥ္ခ်မွတ္ရာတြင္ ဦး၀ိစာရမွာ အစာ
ငတ္ခံေနသည္႔ ၈၁ရက္ေျမာက္ေန႔ျဖစ္သျဖင္႔ စကားပင္လံုး၀မေျပာနိုင္သည္႔အေျခအေနျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ေထာင္အတြင္းတြင္ အရွင္ဦး၀ိစာရ၏က်န္းမာေရးအေျခအေနမွာ ရက္ပိုင္းမ်ွသာ အသက္ရွင္ေနထိုင္နိုင္ေတာ႔မည္ျဖစ္သျဖင္႔ ရဟန္းအဖြဲ႔ ၊လူ႔အဖြဲ႔မ်ားသာမက ျမိဳ႔လံုးကၽြတ္ နယ္လံုးကၽြတ္ အစည္းေ၀းပြဲၾကီးမ်ားက်င္းပလ်ွက္ ဦး၀ိစာရအားေထာင္မွ
ခ်က္ခ်င္းလႊတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ႔ေသာ္လည္း လစ္လ်ဴရွဳ႔ျခင္းခံခဲ႔ရသည္။ဤသို႔ျဖင္႔ အရွင္ဦး၀ိစာရသည္ ၁၂၉၁ခု ေတာ္သလင္းလဆုတ္၂ရက္ေန႔ ည၈နာရီ မိနစ္၂၀ တြင္ ေထာင္အတြင္း၌ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ႔သည္။အရွင္ဦး၀ိစာရသည္ ရက္ေပါင္း၁၆၆ရက္တိုင္
တိုင္ ဆြမ္းမဘုဥ္းေပးရွာဘဲ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ႔ေလသည္။
ထို႔ေၾကာင္႔အရွင္ဦး၀ိစာရအား ေလးစားေသာအေနျဖင္႔ အရွင္ဦး၀ိစာရေက်ာက္တိုင္အား ယေန႔တိုင္ ေ၇ြတိဂံု ဘုရားအနီးတြင္ေတြ႔ျမင္ရျမဲျဖစ္သည္။အရွင္ဦး၀ိစာရေက်ာက္တိုင္ ဘာအျဖစ္တည္ရွိေနျခင္းကို မသိေသးေသာျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္
ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္တင္ျပလိုက္ရျခင္းျဖစ္ပါေတာ႔သည္။