၁ ။ ႏွစ္လုံးဆင့္မွာ အထက္သာ သတ္ပါျမဲဧကန္။
၂ ။ သေ၀လည္းထုိး တသတ္မ်ဳိး ဖတ္ရုိးစသတ္သံ။
၃ ။ သေ၀လည္းထုိး နသတ္မ်ဳိး ဖတ္ရုိးငသတ္သံ။
၄ ။ သေ၀ေရးခ် သတ္ျမင္က မွတ္ၾက၀ဆြဲသံ။
၅ ။ ဟထုိး၀ဆြဲ ရရစ္ယပင္း ေတြ႕တုံလွ်င္းက ႏွစ္၀တာ၀န္ ေက်ပြန္ေစရန္ အသံအသတ္ ယူျမဲမွတ္။
(၁) အဓိပါယ္မွာ .....
အကၡရာ ႏွစ္လုံးဆင့္ေတြ႕လွ်င္ အေပၚတြင္ရွိေသာ အထက္အကၡရာႏွင့္ အသက္တင္၍ဖတ္၊ အသံေသျပီ၊ ေရွ႕ အကၡရာႏွင့္တြဲ၍ဖတ္ရသည္။
( ပုံစံ ) သမႏၱာ - သမန္တာ
စကၠ၀ါေဠသု - စက္က၀ါေဠသု
သဒၶမၼံ - သဒ္ဓမ္မံ
(၂) အဓိပါယ္မွာ.....
( ေ-တ္ )သေ၀ထုိးႏွင့္တြဲေသာ တသတ္ကုိ အသံထြက္ေသာအခါ စသတ္သံ ထြက္၍ဖတ္ရသည္။
( ပုံစံ ) ေမတၱာ - ေမတ္တာ ( မစ္တာ ဟုဖတ္ )
ေခတၱရာ - ေခတ္တရာ ( ခစ္တရာ ဟုဖတ္ )
ေသတၱာ - ေသတ္တာ ( သစ္တာ ဟုဖတ္ )
ေခတၱ - ေခတ္တ ( ခစ္တ ဟုဖတ္ ) ( အႏုတၱရပုညေခတၱ )
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ( ေ- )သေ၀ထုိးကုိပါဠိ၍ “ ဧ ”သရဟု ယူရပါသည္။
(၃) အဓိပါယ္မွာ.....
( ေ-န္ )သေ၀ထုိးႏွင့္တြဲေသာ နသတ္ကုိ “ င ” သတ္အသံ ထြက္၍ဖတ္ရသည္။
( ပုံစံ ) ပူေရႏၱံ - ပူေရန္တံ ( ပူရင္တံ ဟုဖတ္ )
သေမႏၱဳ - သေမန္တု ( သမင္တု ဟုဖတ္ )
ဒေႆႏၱိ - ဒသ္ေသန္တိ ( ဒသ္သင္တိ ဟုဖတ္ )
(၄) အဓိပါယ္မွာ....
( ေ-ာ )သေ၀ထုိးေရးခ်ကုိ ၀ဆြဲအသံထြက္၍ ဖတ္ရသည္။
( ပုံစံ ) ေသာတၳာနံ - ေသာတ္ထာနံ ( သြတ္ထာနံ ဟုဖတ္ )
ေကာ႑ည - ေကာဏ္ဍည ( ကြဏ္တဥ္ည ဟုဖတ္ )
ေဟာႏၱဳ - ေဟာန္တု ( ဟြန္တု ဟုဖတ္ )
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ( ေ-ာ ) သေ၀ထုိးေရးခ်ကုိ ပါဠိ၌ ၾသ သရ ဟုေခၚပါသည္။
ပါဠိဘာသာ၌ ၀စၥေပါက္သံမရွိပါ။ ဥပမာ ... ေဟာႏၱိ ကုိ ဟြန္းတိ ဟူ၍ မဖတ္ရ။
(၅) အဓိပါယ္မွာ....
ဟထုိး ( -ွ )၊ ၀ဆြဲ( -ြ ) ၊ ရရစ္ ( ျ- )၊ ယပင့္ ( -် )အကၡရာစာလုံးမ်ားႏွင့္တြဲေသာ အကၡရာမ်ားသည္ အသတ္တာ၀န္ကုိယူရသလုိ ပင္ကုိယ္ မိမိ မူလအသံကုိလည္း ယူရ၍ တာ၀န္ႏွစ္မ်ဳိးထမး္ေဆာင္ရသည္
ဟု ဆုိလုိပါသည္။
( ဟထုိး ) အမွ - အမွ ဟုမဖတ္ဘဲ ။ အမ္မွ ဟုဖတ္ပါ။
တုမွ - တုမွ ဟုတ္မဖတ္ဘဲ ။ တုမ္မွ ဟုဖတ္ပါ။
ပုဗၺႏွ - ပုဗ္ဗႏွ ဟု မဖတ္ဘဲ ။ ပုဗ္ဗန္ႏွ ဟုဖတ္ပါ။
( ၀ဆြဲ ) ကတြာ - ကတြာ ဟုမဖတ္ဘဲ ။ ကတ္တြာ (သုိ္႕) ကတ္တ၀ါ ဟုဖတ္ပါ။
ဒတြာ - ဒတြာ ဟုမဖတ္ဘဲ ။ ဒတ္တြာ (သုိ႕) ဒတ္တ၀ါ ဟုဖတ္ပါ။
ထုိ႕ အတူ ၀တြာ ။ ပတြာ ။ ကရိတြာ ။ ဟရိတြာ ။ စရိတြာ စသည္ျဖင့္ အမ်ားၾကီးပါပဲ။
( ရရစ္ ) စၾကာ - စၾကာ ဟုမဖတ္ဘဲ ။ စက္ၾကာ ဟုဖတ္ပါ။
မၾတာ - မၾတာ ဟုမဖတ္ဘဲ ။ မတ္ၾတာ ဟုဖတ္ပါ။
အၾတာ - အၾတာ ဟုမဖတ္ဘဲ ။ အတ္ၾတာ ဟုဖတ္ပါ။ (သမႏၱာ စကၠ၀ါေဠသု အၾတာဂစၦႏၱဳ ေဒ၀တာ)
( ယပင့္ ) သက် - သက် ဟုမဖတ္ဘဲ ။ သက္က် ဟုဖတ္ပါ။
၀ါက် - ၀ါက်ဟုမဖတ္ဘဲ ။ ၀က္က် ဟုဖတ္ပါ။
မွတ္ခ်က္ ဟထုိးသည္ ...ဟ ။ ယပင့္သည္...ယ ။ ရရစ္သည္...ရ ။ ၀ဆြဲသည္...၀ အကၡရာတုိ႕၏ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ နံပါတ္ ၅ တြင္ အသံေရာ အသတ္ေရာႏွစ္မ်ဳိး
သုံးရပါသည္။ ပါဠိဘာသာတြင္ ေနာက္ပစ္မပါ ( -ဲ ) ၀စၥေပါက္မပါ ( -း ) ေအာက္ကျမစ္ ( -့ ) ေရွ႕ထုိး ( -ၚ ) တာကုိသတိထားပါ။
“ ည ” ေတြ႕ပါက ည အၾကီးဟုမွတ္၍ ေရွ႕ကပါဠိနဲ႕တြဲဖတ္ပါ။ ႆ ကုိေတြ႕ပါက သအၾကီးဟုမွတ္၍ ေရွ႕ကပါဠိႏွင့္တြဲဖတ္ပါ။ ထုိ႕အျပင္ ႒ ကုိေတြ႕ပါက ဋ + ဌ ႏွစ္လုံးကုိေပါင္းထားသည္ဟုမွတ္၍ ေရွ႕က စာလုံးႏွင့္တြဲ၍ ဖတ္ပါ