![]()
ဘီမရာအို ရာမ္ဂ်ိ အမ္ေဘဒကာဟာ တရားသူႀကီး၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္၊ ဒႆနပ
ညာရွင္၊ တကၠိက၀ါဒီ၊ အေရးသြက္ေသာ စာေရးဆရာ၊ စီးပြားေရးပညာရွင္၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားႏွင့္ အိႏၵိယမွာ ဗုဒၶဘာသာ ျပန္လည္တည္ေဆာက္သူ စေသာ ဂုဏ္ထူး၀ိေသသမ်ိဳးစံုျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားလွပါတယ္။ သူဟာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဥပေဒေရးဆဲြေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ အဓိကပညာရွင္တစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယမွာ ဆင္းရဲတဲ့ မဟာဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအႏြယ္တစ္စု ရွိပါတယ္။ ေနာင္ပိုင္းမွာ မသတီစရာလို႔ သက္မွတ္ခံရၿပီး အမ်ားသူငွါ မထိေကာင္းတဲ့ အႏြယ္အျဖစ္ သက္မွတ္ခံရပါတယ္။ ဒီလို အမ်ိဳးအႏြယ္မွာ သူ႕ကို ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ လူမူေရး ခ်ိဳးႏွိမ္မႈေတြ၊ ဟိႏၵဴေတြရဲ႕ အမ်ိဳးေလးပါး(ဘုရင္၊ ပုဏ္ဏား၊ သူၾကြယ္၊ သူဆင္းရဲ)စနစ္ေတြကို သူ႕ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး တိုက္ခုိက္ဆန္႔က်င္လာခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ အမ်ားသူငွါ မထိေကာင္းတဲ့အႏြယ္(လူမ်ိဳး)မ်ားလို႔ သက္မွတ္ခံထားရတဲ့ ဇာတ္နိမ့္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ျပန္လည္သြတ္သြင္းေပးတဲ့ေနရာမွာ အဓိကအခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယသားေျမာက္မ်ားစြာက သူ႕ကို ဘုရားေလာင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူကိုယ္တုိင္ကေတာ့ တစ္ခါမွ သူ႕ကိုသူ ဘုရားေလာင္းလို႔ မေျပာခဲ့ပါဘူး။ “ဗီဇာတစ္ခုကို ေစာင့္ေနျခင္း”လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ သူ႕ရဲ႕ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိစာအုပ္ထဲမွာ ဇာတ္နိမ့္တစ္ေယာက္ရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေတြကို အေသးစိတ္ ေရးျပထားပါတယ္။ “အိႏၵိယသား ၁၂-ေယာက္ေလာက္ရွိတယ္။ သူတို႔က အႏၲရာယ္ျပဳမယ့္ပံုစံနဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ေရွ႕မွာ။ ဒုတ္ေတြကိုင္ၿပီး တန္းစီေနၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေၾကာက္ေၾကာက္လန္႔လန္႔၊ အသနားခံေနတဲ့ မ်က္ႏွာေပးေလးနဲ႔ေပါ့။ ဒါက လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၈-ႏွစ္ေလာက္ကေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ ဒီျမင္ကြင္းကို ေဖ်ာက္လို႔ မရႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္စိထဲမွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းႀကီးကို ျမင္ေယာင္ေနဆဲပဲ။ ဒါကို ျမင္ေယာင္မိတိုင္း ကၽြန္ေတာ့္မ်က္စိထဲမွာ ေၾကာက္ရြံ႕မႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနဆဲပဲ။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေလးဟာ ကၽြန္ေတာ့ဘ၀မွာ အမ်ားသူငွါ မထိေကာင္းတဲ့ ဇာတ္နိမ့္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ပထမဆံုး အေတြ႕အႀကံဳပါပဲ” သူဟာ ၁၉၁၈-ခုႏွစ္မွာ ေဘာဂေဗဒ ဆစ္ဒန္ဟန္ေကာလိပ္ (Sydenham college)က ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒဌာနမွာ ပါေမာကၡရာထူးတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ေက်ာင္းမွာ အေတာ္ေအာင္ျမင္တဲ့ ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔လည္း အေတာ္ကို အဆင္ေျပပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အျခားပါေမာကၡေတြက သူတို႔ အသံုးျပဳတဲ့ ေသာက္ေရခြက္ကို အသံုးျပဳဖို႔ ပိတ္ပင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ကိုယ္ပိုင္ေသာက္ေရခြက္ကိုသာ အသံုးျပဳခဲ့ရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာသို႔ ေျပာင္းလာျခင္း ပညာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သူဟာ ပညာရပ္မ်ိဳးစံုကို ေလ့လာတယ္။ ဘာသာေပါင္းစံုနဲ႔ ဒႆန(အေတြးအေခၚ)ေပါင္းစံုကို ေလ့လာတယ္။ မက္စ္၀ါဒကိုလည္း ေလ့လာတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ ပိဋကတ္သံုးပံုကိုလည္း ေလ့လာဖတ္႐ႈတယ္။ သူဟာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ပိဋကတ္ေတြမွာ နက္နက္နဲနဲ စိတ္၀င္စားသြားခဲ့တယ္။ ၁၉၃၅-ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ၊ ၁၃-ရက္ေန႔မွာ ေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာဟာ “ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဟိႏၵဴတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေမြးဖြားလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ ဟိႏၵဴတစ္ေယာက္လို ေသမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ရင္ထဲက စြမ္းအားတစ္ခုေၾကာင့္ပါ”လို႔ ေျပာၾကားရင္း ဟိႏၵဴဘာသာကို စြန္႔လႊတ္လုိက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ဆစ္ခ္ဘာသာ၊ အစၥလာဟ္ဘာသာနဲ႔ ခရစ္ယာန္ဘာသာေတြက ခ်က္ခ်င္းပဲ သူတို႔ဘာသာထဲကို ၀င္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာနဲ႔ သူ႕ေနာက္လိုက္မ်ားစြာကို ေငြေၾကးေျမာက္ျမားစြာနဲ႔ ဘ၀အာမခံခ်က္ေတြကို ကမ္းလွမ္းရင္း ဆြဲေဆာင္စည္း႐ံုးၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ကမ္းလွမ္းဆဲြေဆာင္ပါေစ၊ ေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာနဲ႔ သူ႕တပည့္ေတြဟာ ကမ္းလွမ္းခ်က္အားလံုးကို လံုး၀ျငင္းဆန္ ပယ္ခ်ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ သူတို႔ရင္ထဲမွာ ယံုၾကည္စဲြၿမဲေနတဲ့ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာျမတ္သံုးပါးေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာရဲ႕ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ အလြန္တရာ စိတ္၀င္စားေစခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုက ေအာက္ပါစကားရပ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ “ျမတ္ဗုဒၶမွာ အျခားပုဂၢိဳလ္ (ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္)ေတြထက္ သာလြန္ေနတဲ့ ထူးျခားခ်က္တစ္ခု ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႏွိမ္ခ်မႈ(ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျငင္းပယ္မႈ)ပါပဲ။ ေယ႐ႈခရစ္ဟာ သူ႕ကိုယ္သူ ဘုရားသားေတာ္လို႔ အခုိင္အမာ ေျပာၾကားတယ္။ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ဆိုရင္လည္း သူ႕ထက္ နည္းနည္းပိုပါတယ္။ သူဟာ ဘုရားသခင္က ကမၻာေျမႀကီးေပၚကို လႊတ္လိုက္တဲ့ တမန္ေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူဟာ ေနာက္ဆံုး ![]()
တမန္ေတာ္တစ္ပါးလည္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ ကရစ္ရွနားကေတာ့ ေယ႐ႈနဲ႔မိုဟာမက္ထက္ ပိုကဲျပလိုက္ပါေသးတယ္။ သူက သူ႔ကိုယ္သူ ဘုရားအားလံုးရဲ႕ဘုရား (ပရေမ႐ႊရ)ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶဟာ သူ႕ကိုယ္သူ ျမင့္ျမတ္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုထိုအီအီ (ဘုရားသားေတြ၊ ဘုရားကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြ)ေတြျဖစ္ေၾကာင္း တစ္ခုမွ ပိုင္စိုးပိုင္နင္း မေျပာၾကားခဲ့ပါဘူး။ သူ(ျမတ္ဗုဒၶ)ဟာ လူသားကေန ေမြးလာတယ္၊ လူတစ္ေယာက္လို အသက္ရွင္ေနထိုင္တယ္၊ သူ႕တရားေတာ္ေတြကိုလည္း လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ပဲ ေဟာၾကားတယ္။ ေယ႐ႈ၊ မိုဟာမက္နဲ႔ ကရစ္ရွနားတို႔ဟာ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ကယ္တင္ရွင္မ်ားအေနနဲ႔ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶကေတာ့ သူ႕ကိုယ္သူ အသိဉာဏ္ပညာ မွ်ေ၀သူတစ္ဦးအေနနဲ႔ပဲ ေျပာၾကားခဲ့တယ္” သူ ဘာေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ေျခရာေကာက္ၾကည့္ရင္ မႏုႆေဗဒပညာရပ္ကို သူေလ့လာတဲ့ေနရာမွာ ေတြ႕ရွိလာတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္လို႔ ဆိုႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အမ္ေဘဒကာဟာ ထူးျခားၿပီးအသိအမွတ္ျပဳလိုက္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ အိႏၵိယမွာရွိတဲ့ အပယ္ခံ (သူတို႔လို) မဟာလူမ်ိဳးႏြယ္ ဇာတ္နိမ့္ေတြဟာ ယခင္က ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမေတာ့ သူတို႔ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာက်င့္စဥ္ေတြကို အတင္းအဓမၼ စြန္႔လႊတ္ခိုင္းမယ္။ မစြန္႔လႊတ္ႏိုင္ၾကတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကို လူ႕အဖဲြ႕အစည္းအျပင္ဘက္ကို တြန္းပို႔ခဲ့ၾကမယ္။ တျဖည္းျဖည္း အပယ္ခံဘ၀နဲ႔ေနလာရင္း ေနာက္ပိုင္းမွာ မထိေကာင္းတဲ့ ရြံရွာဖြယ္လူမ်ိဳး ဇာတ္နိမ့္ေတြအျဖစ္ သက္မွတ္ခံခဲ့ၾကရတယ္။ သူဟာ ဒီအေၾကာင္းေတြကို သုေတသနဆန္ဆန္ ျပဳစုၿပီး စာအုပ္ေရးခဲ့တယ္။ စာအုပ္ထဲမွာ သုဒၵ(သူဆင္းရဲမ်ိဳး၊ ဇာတ္နိမ့္)ေတြဟာ ဘယ္သူေတြလဲဆိုတာနဲ႔ သူတို႔ဟာ အမ်ားအႏွိမ္ခံဘ၀ကို ဘယ္လို ေရာက္လာခဲ့ၾကသလဲဆိုတာေတြကို သုေတသနျပဳ ေရးသားထားပါတယ္။ ၁၉၅၀-ခုႏွစ္မွာ ေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာဟာ အိႏၵိယမွာ ဗုဒၶဘာသာကို ျပန္လည္တည္ေထာင္ျပဳစုဖို႔ ဆံုးျဖတ္ထားေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေၾကျငာေမာင္းခတ္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ သူ႕ပို႔ခ်ခ်က္ေတြ၊ ျပဳစုေရးသားထားေတြနဲ႔ သူ႕တပည့္ေနာက္လိုက္ေတြကို ဗုဒၶက်မ္းစာမ်ား ဂ႐ုတစိုက္ ေလ့လာၾကဖို႔ သတိေပးညႊန္ၾကားပါတယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္၊ နည္းလမ္းအားျဖင့္သာလွ်င္ လူမႈေရးသာတူညီမွ်မႈကို ရႏိုင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၆-ခုႏွစ္၊ ေမလ၊ ၁၂-ရက္ေန႔၊ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၊ ဘီဘီစီအသံလႊင့္ဌာနမွာ “ဗုဒၶဘာသာကို ကၽြႏ္ုပ္ ဘာေၾကာင့္ ႀကိဳက္သလဲ”ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဟာေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ေဟာေျပာခ်က္ထဲမွာ “ဗုဒၶဘာသာကို ကၽြႏ္ုပ္ ဘာသာအားလံုးထက္ ပိုႏွစ္သက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အျခားဘယ္ဘာသာကမွ မေပးႏိုင္တဲ့ မူသံုးရပ္ကို ေပးႏိုင္လို႔ပါပဲ။ အျခားဘာသာေတြအားလံုးဟာ ထာ၀ရဘုရား၊ အနႏၲ၀ိဉာဏ္နဲ႔ ေသၿပီးေနာက္ဘ၀အေျခအေနသံုးရပ္နဲ႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ အေႏွာက္အယွက္ေပးေနၾကပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာက ပညာ(အယူသီးမႈနဲ႔ သဘာ၀လြန္ယံုၾကည္မႈ၀ါဒနဲ႔ လားလားမွမဆိုင္တဲ့ နားလည္သေဘာေပါက္မႈပညာ)ကို သင္ေပးတယ္။ သနားက႐ုဏာတရားကို သင္ေပးတယ္။ လူသားအားလံုးဟာ တန္းတူညီမွ်ျဖစ္ေၾကာင္း (လူဟာ လူသာျဖစ္ေၾကာင္း) ေျပာျပတယ္။ ကမၻာေျမျပင္မွာ ဒီသံုးရပ္ (ပညာ၊ က႐ုဏာနဲ႔ တန္းတူညီမွ်ျဖစ္မႈ)သာ ျဖစ္ထြန္းလို႔ကေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့၊ ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ဘ၀ကို ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ လူသားေတြ လိုအပ္ေနတာလည္း ဒါပဲ မဟုတ္လား။ ဗုဒၶဘာသာက ကမ္းလွမ္းလာတဲ့ ဒီသံုးရပ္က ကၽြႏ္ုပ္ကို ၾကည္ႏူးေစတယ္။ ကမၻာႀကီးကိုလည္း ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုေနပါတယ္။ ဘယ္ထာ၀ရဘုရား၊ ဘယ္အနႏၲ၀ိဉာဏ္ေတာ္ကမွ ဥံဳဖြဆိုၿပီး ကမၻာႀကီးကို လာမကယ္တင္ဘူး” “ဘာသာတရားလား၊ ဘာသာတရားဆိုတာ လူသားအတြက္ပဲ အသက္ရွင္တည္ရွိေနတာ ျဖစ္ရမယ္။ လူသားဟာ ဘာသာတရားအတြက္ တည္ရွိေနတာမ်ိဳး မျဖစ္ရဘူး။ လူမ်ိဳးေရး ခဲြျခားဆက္ဆံမႈ၊ အသားအေရာင္ ခဲြျခားမႈ၊ လူအခ်င္းခ်င္း (အသိဉာဏ္ပညာ၊ အက်င့္သိကၡာအားျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ အမ်ိဳးဇာတ္အားျဖင့္) နိမ့္က်သူ၊ ျမင့္ျမတ္သူအျဖစ္ ခဲြျခားမႈ စတာေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ဆန္႔က်င္ေဟာေျပာခဲ့သူ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ တစ္ဦးပဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶပါပဲ” ပါေမာကၡေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာဟာ ၁၉၅၆-ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ၊ ၁၄-ရက္ေန႔မွာ သူ႕ရဲ႕တပည့္ ၅-သိန္း (၅၀၀၀၀၀)နဲ႔အတူ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္။ လူဦးေရ ထူထပ္မ်ားျပားတဲ့ ေခတ္သစ္အိႏၵိယမွာ သူ႔နဲ႔တပည့္မ်ားစြာ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ေျပာင္းသြားၾကတဲ့သတင္းဟာ အႀကီးအက်ယ္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ေခတ္သစ္အိႏၵိယမွာ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြကို ပထမဆံုး အသံုးျပဳျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါေမာကၡေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာရဲ႕ ထူးကဲျမင့္ျမတ္တဲ့ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔အတူ ျမတ္ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြဟာ အိႏၵိယမွာ ျပန္လည္အားေကာင္းေမာင္းသန္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အပယ္ခံဘ၀ေရာက္ခဲ့ရတဲ့ လူသားေပါင္းေျမာက္ျမားစြာဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့တဲ့ ဂုဏ္သိကၡာကို ျပန္လည္အဖတ္ဆည္ရင္း အႀကီးအက်ယ္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ႏိုင္ငံေရးမွာပါ အင္အားေကာင္းေသာ အစုအဖဲြ႕ႀကီး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ “ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ သူ၏ ဓမၼ (The Buddha and His Dhamma) ဆိုတဲ့ စာအုပ္ အဆံုးသတ္ၿပီး သံုးရက္အၾကာ (၁၉၅၆-ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ၊ ၆-ရက္ေန႔)မွာ ပါေမာကၡႀကီး ေဒါက္တာအမ္ေဘဒကာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ နယူးေဒလီၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ သူ႕အိမ္မွာ အိပ္ေပ်ာ္ေနရင္း ၿငိမ္သက္ေအးခ်မ္းစြာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
![]()
