လြတ္လပ္ေရးရရႇိရန္အတြက္ ျမန္မာျပည္မႏႇင့္ ေတာင္တန္းသားမ်ား၏ စည္းလံုးမႈကိုျပဆိုခဲ့သည့္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့ေသာ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႕ကို ျပည္ေထာင္စုေန႕အျဖစ္ သတ္မႇတ္ခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၁၈၈၅ ခုႏႇစ္တြင္ ျဗိတိသ်အဂၤလိပ္လက္ေအာက္သို႕ က်ေရာက္ခဲ့သည့္ကာလေနာက္ပိုင္းမႇစတင္ၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးျပန္လည္ရရႇိရန္အတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္မ်ဳိးခ်စ္ပုဂိၢဳလ္မ်ားက ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါသည္။ ၿဗိတိသ်အစိုးရအေနျဖင့္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးသည့္အခ်ိန္မႇစ၍ လြတ္လပ္ေရးမေပးရရန္အတြက္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ဟန္႕တားခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုသို႕ဟန္႕တားမႈမ်ားတြင္ ျပည္မႏႇင့္ေတာင္တန္းေဒသမ်ား(တစ္နည္းအားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း)ကို ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္သည့္နည္းျဖင့္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႕ၾကပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၿဗိတိသ်အစိုးရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ခဲ႕ျပီးသည့္ေနာက္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားကို သီးျခားစီမံကိန္းေဒသမ်ားအျဖစ္ ဘုရင္ခံကတိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ျပီး ေဒသတစ္ခုႏႇင့္တစ္ခုကူးသန္းမႈကို ၁၈၉၈ ကခ်င္ေတာင္တန္း လူမ်ဳိးစုဥပေဒ၊ ၁၈၉၆ ခ်င္းေတာင္တန္းဥပေဒ အစရႇိသည္တို႕ျဖင့္ ကန္႕သတ္ပိတ္ပင္ထားခဲ့သည္။ ထိုသို႕ေသာ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ထားမႈမ်ားက လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈအရႇိန္ျမင့္ခ်ိန္တြင္ ပို၍႐ႈပ္ေထြးေစခဲ့ပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ၁၉၄၇ ဇန္န၀ါရီလ လန္ဒန္ခရီးစဥ္တြင္ ျပည္မႏႇင္႕ေတာင္တန္းပူးေပါင္းေရးကိစၥမႇာ အေရးပါးလာေသာကိစၥျဖစ္ခဲ့သည္။ အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း ျပည္မႏႇင့္ေတာင္တန္း မပူးေပါင္းႏိုင္ရန္အတြက္ ၿဗိတိသ်အစိုးရမႇ နည္းမ်ဳိးစံုသံုးႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႕ေသာအခက္အခဲမ်ားရႇိေနသည့္ၾကားကပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာကိုယ္စားလႇယ္အဖြဲ႕သည္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ခိုင္မာေသာျပင္ဆင္မႈတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္ ျပည္မႏႇင့္ေတာင္တန္းေဒသေပါင္းစည္းေရးအတြက္ သေဘာတူညီမႈရရႇိခဲဲ့ေသာ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကိုလည္း ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႕တြင္ ရႇမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္းႏႇင့္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ၏ ဗဟိုခ်က္ျဖစ္ေသာ ပင္လံုၿမိဳ႕တြင္ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့ျခင္းက လြတ္လပ္ေရးအျပည့္အ၀ရရႇိရန္အတြက္ လက္နက္တစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စုေန႕အထိမ္းအမႇတ္အေနျဖင့္ ၁၉၄၇ ခုႏႇစ္ကာလမ်ားအတြင္း ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုရန္ႏႇင့္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ျဖစ္ေပၚေစရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာေန႕ရက္မ်ားကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
ျပည္ေထာင္စုေန႕
ပင္လံုရိပ္ျမံဳ၊ တိုင္းသားစံုညီ၊
ၾကြအံုႏိုးၾကား၊ ရႇမ္းကယားတို႕၊
ေသြးသားေနာင္ရင္း၊ ကခ်င္ခ်င္းပါ၊
မယြင္းအမႇန္၊ အဓိ႒ာန္ျဖင့္၊
ျမန္မာကရင္၊ လက္တြဲယႇဥ္လ်က္၊
ေက်ာရင္မခြဲ၊ ညီညြတ္တြဲျပီး၊
စိတ္စြဲမႇတ္ယူ၊ ေမာ္ကြန္းထူခဲ့၊
ျပည္သူျပည္သား၊ တို႕ေျမဘြားမ်ား၊
မိသားစုစိတ္၊ တဖိတ္ဖိတ္ႏႇင့္၊
မ်ိဳသိပ္မႏိုင္၊ လြတ္ပန္းတိုင္ကို၊
အပိုင္ရေရး၊ စုေဆြးေႏြးသည္၊
ေသြးစည္းခဲ့ေသာ ေန႕တကား။
ေမာင္လႇျမင့္(ရန္ကုန္ေဆးတိုက္)
၁၉၆၅ခုႏႇစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ရက္ေန႕ထုတ္၊ ရန္ကုန္သတင္းစာမႇ....
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၉ - ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏႇင့္ကိုယ္စားလႇယ္အဖြဲ႕၀င္ အခ်ိဳ႕ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသို့ေရာက္ရႇိ။
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁၀ မႇ ၁၆ - ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မႇႀကီးမႇဴး၍ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ႏႇင့္ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ လြတ္လပ္ေရး ဆႏၵႏႇင့္အင္အားျပပြဲရက္သတၲပတ္ဆင္ႏႊဲ။
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁၃- ျမန္မာကိုယ္စား လႇယ္အဖြဲ႕ႏႇင့္ၿဗိတိသ်အစိုးရတို့ လန္ဒန္ ၿမိဳ႕ အမႇတ္-၁၀ ေဒါင္းနင္းလမ္းရႇိ ၿဗိတိသ်နန္းရင္း၀န္႐ံုး၌အစည္းအေ၀း ျပဳလုပ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္မႇ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ျမ၊ ဦးဘေဖ၊ ဦးတင္ထြဋ္၊ သခင္ဗစိန္၊ ဦးေစာတို့ ပါ၀င္ၿပီး ၿဗိတိသ်ဘက္မႇနန္းရင္း၀န္ႀကီး အက္တလီ၊ ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီး ဆာ စတက္ဖို့ကရစ္တို့တက္ေရာက္။
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁၅ - ျမန္မာကိုယ္ စားလႇယ္အဖြဲ႕ႏႇင့္ ျဗိတိသ်ကိုယ္စား လႇယ္အဖြဲ႕တို့ အစည္းအေ၀းျပဳလုပ္၊ ျမန္မာကိုယ္စားလႇယ္အဖြဲ႕၏အေထြေထြ ေၾကညာခ်က္ကိုတင္သြင္း။
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၁ - ပေဒသရာဇ္ ရႇမ္းျပည္နယ္ စပ္ဖမ်ားေကာင္စီက ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန့္စ္မႇ တစ္ဆင့္ၿဗိတိသ်အစိုးရထံ'ရႇမ္းျပည္နယ္ မ်ားကိစၥ အမႇာစာ ၁ ႏႇင့္ ၂ ကို ေပးပို့။ (လန္ဒန္ေဆြးေႏြးပြဲကာလအတြင္း ရႇမ္းျပည္နယ္ရႇိ ပေဒသရာဇ္ေစာ္ဘြား အခ်ဳိ့မႇဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ရႇမ္း ေစာ္ဘြားမ်ား၏ကိုယ္စားလႇယ္မဟုတ္၊ ေတာင္တန္းနယ္မ်ား၏ကိစၥကိုေဆြး ေႏြးရန္ ရႇမ္းေစာ္ဘြားမ်ားကို သီးသန့္ ဖိတ္ၾကားရန္ေၾကးနန္းစာတစ္ေစာင္ ေပးပို့ခဲ့။ ထိုေၾကးနန္းစာေၾကာင့္ ၿဗိတိသ်အစိုးရႏႇင့္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း တို့ေဆြးေႏြးပြဲမႇာ မေျပမလည္ျဖစ္ခဲ့၊ ရႇမ္းျပည္နယ္မႇ ဦးတင္ေအး၊ ဦးထြန္း ျမင့္၊ ဦးေဖခင္ စသည့္တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္လူငယ္မ်ားကေတာင္ႀကီး ၿမိဳ႕တြင္ ရႇမ္းျပည္နယ္လူထုအစည္း အေ၀းႀကီးကိုေခၚယူက်င္းပၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏႇင့္ကိုယ္စားလႇယ္အဖြဲ႕သည္ ရႇမ္းျပည္လူထု၏ကိုယ္စားလႇယ္အစစ္ အမႇန္ျဖစ္ေၾကာင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ကာ လန္ဒန္သို့ ေၾကးနန္း႐ိုက္ပို့ခဲ့။ ထို ေၾကးနန္းစာေရာက္ရႇိၿပီးမႇလန္ဒန္ေဆြး ေႏြးပြဲဆက္လက္ျပဳလုပ္)
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၁ - ဘႀကီးဘေဘ (ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ ဘုရင္ခံအမႈေဆာင္ ေကာင္စီ၀င္) အဂၤလန္သို့ ထြက္ခြာ။
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၇ - ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္ကိုလက္မႇတ္ေရးထိုး။သေဘာတူညီခ်က္၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ကို ဦးေစာႏႇင့္သခင္ဗစိန္တို့ကသေဘာ မတူညီေၾကာင္း လက္မႇတ္ေရးထိုး။ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္တြင္ အခ်က္ ၁၅ ခ်က္ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ထိုစာခ်ဳပ္ သည္ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလံုး၀လြတ္လပ္ေရး ေပးသည့္စာခ်ဳပ္မဟုတ္ေသးေသာ္လည္း ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ခိုင္မာ စြာႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ခဲ့ေသာ ျဗိတိသ်- ျမန္မာသေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္။
၁၉၄၇၊ ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ - ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာ ကိုယ္စားလႇယ္အဖြဲ႕ လန္ဒန္မႇ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသို့ျပန္လည္ထြက္ခြာ။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂ -ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာ ကိုယ္စားလႇယ္အဖြဲ႕ျပန္လည္ေရာက္ရႇိ။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၃ မႇ ၁၃ - ဒုတိယပင္လံု အစည္းအေ၀းက်င္းပ၊ ပထမပင္လံု အစည္းအေ၀းကို ၁၉၄၆ ခုႏႇစ္ မတ္လ ၁ မႇ ၁၂ အထိက်င္းပခဲ့။ ပထမအႀကိမ္ ပင္လံုအစည္းအေ၀းသို့ သခင္ႏု၊ ဦးဘဂ်မ္းႏႇင့္မန္းဘခိုင္တို့ကဖဆပလ ကိုယ္စားလႇယ္အျဖစ္တက္ေရာက္။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂ - ညပိုင္းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမႇ ေအာင္ဆန္း အက္တလီ သေဘာတူညီခ်က္ကို ဖဆပလအမႈေဆာင္အစည္းအေ၀း၌ တင္ျပ။ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕၀င္တို့ ေဆြး ေႏြးၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ကိုလက္ခံ ေၾကာင္းဆံုးျဖတ္။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၃ - ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းမႇ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သို့ သတင္းစာဆရာမ်ားကို ဖိတ္ၾကားျပီး လန္ဒန္၌ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လြတ္လပ္ ေရးေဆြးေႏြးပြဲအေၾကာင္းရႇင္းလင္း။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၄ - ေအာင္ဆန္း အက္တလီစာခ်ဳပ္ႏႇင့္ပတ္သက္ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမႇ တိိုင္းျပည္သို့ အသံလႊင့္အစီရင္ခံ။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅ - ကရင္ဗဟိုအဖြဲ႕ ခ်ဳပ္မႇႀကီးမႇဴး၍ ကရင္ညီလာခံသဘင္ က်င္းပၿပီး ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္သည္ ကရင္အမ်ဳိးသားတို့၏ အခြင့္အေရးကို ထိပါးနစ္နာေစသျဖင့္ ကန့္ကြက္ေၾကာင္းဆံုးျဖတ္၊ ကန့္ ကြက္ခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံမႇ တစ္ဆင့္ၿဗိတိသ်နန္းရင္း၀န္ထံေပးပို့။ ညီလာခံတြင္လည္းေစာဘဦးၾကီးအား ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီမႇ ႏုတ္ ထြက္ရန္ဆံုးျဖတ္။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅ - ေတာင္တန္းေဒသ သေဘာထားစံုစမ္းေရးႏႇင့္ပတ္သက္ျပီး ဘုရင္ခံေနအိမ္တြင္သတင္းစာရႇင္းလင္းပြဲ တစ္ရပ္ျပဳလုပ္။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇ - ပင္လံုညီလာခံ က်င္းပေနစဥ္အတြင္း ေတာင္တန္း သားမ်ားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ (Supreme Council of United Hill People/SCOUHP) ကို ဖြဲ႕စည္း။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇ - ရႇမ္းေစာ္ဘြားမ်ား ႏႇင့္ ရႇမ္းျပည္သူ့ကိုယ္စားလႇယ္မ်ား ပူးေပါင္း၍ရႇမ္းျပည္ေကာင္စီအမႈေဆာင္ အဖြဲ႕(Shan State Council)ဖြဲ႕စည္း။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၈ - ပင္လံုညီလာခံသို့ တက္ေရာက္ရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ပင္လံုသို့ ေရာက္ရႇိ။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉ - ျဗိတိသ်ဒိုမီနီယံ ေရးရာလက္ေထာက္အတြင္း၀န္ ေဘာ္ တြမ္မလီ၊ မစၥတာ လက္၀ဒ္ခ်္၊ ဂြၽန္ ေလဒင္တို့ ပင္လံုသို့ေရာက္ရႇိ။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉ မႇ ၁၁ - ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏႇင့္ေတာင္တန္းေဒသေခါင္း ေဆာင္မ်ား အျပင္းအထန္ေဆြးေႏြး။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၀ - ဘုရင္ခံ အမႈ ေဆာင္ေကာင္စီ၀င္အဖြဲ႕မႇ သခင္ဗစိန္ ႏႈတ္ထြက္။
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ - ပင္လံုသေဘာ တူစာခ်ဳပ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏႇင့္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ ၂၂ ဦး လက္မႇတ္ေရးထိုးခဲ့။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္တြင္ လက္မႇတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ ေခါင္းေဆာင္ (၂၃)ဦးမႇာ-
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း (ျမန္မာျပည္ေခါင္းေဆာင္)
စ၀္ခြန္ပန္းစိန္ (ေတာင္ပိုင္းေစာ္ဘြား)
စ၀္ေရႊသိုက္ (ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား)
စ၀္ဟုန္ဖ (ေျမာက္ပိုင္းသိႏၷီေစာ္ဘြား)
စ၀္ႏြံ (လဲခ်ားေစာ္ဘြား)
စ၀္စံထြန္း (မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြား)
ခြန္ဖုန္း (ေျမာက္ပိုင္းသိႏၷီ လူထုကိုယ္စားလႇယ္)
စ၀္ထြန္းေအး (သာမိုင္းခမ္းေစာ္ဘြား)
ဦးတင္ေအး (ေတာင္ႀကီးလူထုကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးၾကာပု (သီေပါလူထုကိုယ္စားလႇယ္)
စ၀္ယိင္ဖ (သီေပါလူထုကိုယ္စားလႇယ္)
ဆမားဒူ၀ါဆင္၀ါေနာင္ (ျမစ္ႀကီးနားကခ်င္ကိုယ္စား လႇယ္)
ဒူ၀ါေဇာ္ရစ္ (ျမစ္ႀကီးနားကခ်င္ကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးခြန္ထီး (ပင္လံုလူထုကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးထြန္းျမင္႕ (ေမာက္မယ္လူထုကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးခြန္ေစာ (ပင္းတယလူထုကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးျဖဴ (ဆီဆိုင္ေစာ္ဘြားကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးဒိန္ရတန္ (ဗန္းေမာ္ကခ်င္ကိုယ္စားလႇယ္)
ဒူ၀ါးေဇာ္လြန္း (ဗန္းေမာ္ကခ်င္ကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးလဘန္းဂေရာင္ (ဗန္းေမာ္ကခ်င္ကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးလူမုန္း (ဖလမ္းခ်င္းကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးေသာင္ဇာခုတ္ (တီးတိန္ခ်င္းကိုယ္စားလႇယ္)
ဦးကီယိုမာန္ (ဟားခါးခ်င္းကိုယ္စားလႇယ္)
၁၉၄၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ - ဘုရင္ခံအမႈ ေဆာင္ေကာင္စီ၀န္အျဖစ္မႇ ဦးေစာ ႏႈတ္ထြက္။
၁၉၄၇၊ ဧျပီလ ၉ - ျဗိတိသ်ပါလီမန္ က ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို အတည္ျပဳ။
ကိုးကား။ ပင္လံုစစ္တမ္း(ဦးအုန္းေဖ)၊ ငါတို႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘာလုပ္ခဲ့သလဲ(ဦးပုေလး)၊ တပ္မေတာ္သမိုင္း- တတိယတြဲ(၁၉၄၅-၁၉၄၈)၊ ၂၀ ရာစု ျမန္မာ့သမိုင္းကို ေျပာျပေနေသာရက္စြဲမ်ား(သန္း၀င္းလိႈင္)ႏႇင့္ အျခား စာတမ္း၊ စာေစာင္၊ သတင္းစာမ်ား။